Hlawhtlinnak Bulhram Cu Ralṭhatnak!

Hlawhtlinnak Bulhram Cu Ralṭhatnak!…

Tuan Thawm Thang

Ralṭhatnak nei lo milai cun a hlawhsam tinte in a thilri simaw, thil dang ziang simaw, a puh vivo ṭheu. Veihnih khat a hlawhsamnak men ah a beidawng lawk mai lohli ṭheu. Thil ziang khal tuah lole ti sehla, kan hlawhsam ding hrimhrim a si. Veikhat thil thu ah a hlawhtlin theih ṭheh lo, ralṭhatnak thawi zuam le taima takih ṭanlak nasa a ṭulsam rori a si. Minung zo simaw, a hlawhtlinnak hi a vanṭhatnak ah a ṭhumaw ringring maw si? ti in hun lo sut hnik sehla, aw si e…, ti cun na leh/sawn ding cu a zum um lem lo. Ziangahtile hlawhtlinnak hi vanṭhatnak ah a ṭhum-awkbik lo ruangah a si.

Leilungtlun ah hin mi vanṭha hi an um tuk ngai, asinan, mal takte an si. Vanṭhat ruangih hlawhtlin ai cun ralṭhatnak le tumruhnak zarih hlawhtlin hi an tam hai sawn a si. Mi ralṭha, zuam le taima takpawl hi Pathian khalin thlawsuah dingtlak ah a ruat, mal khal a sawm hai ṭheu. Milian taktakpawl, company tum tham taktak neitupawl khal hi a tirte ahcun tui dinhmun ah hin an rak ding cuang hai lo. Rethei tak le dinhmun niamte in ralṭhatnak bulhram an thawk cun hlawhtlinnak tlang an hung thleng ta ve mai sawn a si.

Michael Jordan hi suakthuan tlawng (High School) le phunsangtlawng (College) a kai lai ahcun khawvel ih basketball lekthiam (Player) hminthang tak a rak si ve cuang lo. Cubangtukin Chin miphun tamtak khalih theih lar ve ngaingai, midum nunau, Oprah Winfrey hin TV ih thurelkhawmnak kaihruaitu (Hostess of Television Show) si in hram a thawk hrih cuang fawn lo. Can rei tak sung, an thiamthil (Talent) haisuak dingah ralṭha takin zuamnak le taimaknak nasa tak thawn an rak ṭang ṭenṭo, a tawpah leilungtlun ih theih khawp tiangin an hung lar ta a si. An ropinak le sunlawinak lawng hi sim le rel uar men loin hlawhtling dingih an ṭuanbangnak le harsatnak tamtak an tuar mipawl tla hi rel le sim uar ve sehla, mai nun hruaitu hrangah hmang cio hramhram pei uh!…

Mah hin a tak ram rori ih tum a si lo cun ziangtivek hlawhtlinnak hman hi alak in a ra dah zik si lo. Na lehhnu can ra thleng ding cu tui na can ah hin a ṭhum-aw, a hmandan na thiam le thiam lo ih zirin thil a danglam nasa zet ding. Thinhar le beidawnnak khur sungih tlak luh hi siangaw hramhram-aw hlah, na hlawhtlin lonak khalah ralṭha takin hmailam ah ke kar/kal vivo hram tum-aw. Meisa eng (Electric Bulb) a tungsen thirhri (Wire) hmusuaktu Thomas Alva Edison khal kha vei-1,000 lenglo rori a hlawhsam hnuah hlawhtlinnak hung co ve fang a rak si ve ziar silawm. Zawm thaw cuahconak le ṭihhrutnak bansan sehla, mai hrang rori ah hna hi ṭuan ve thlang uhsi. Na tuh mi rah cu nangmah in na atsal ding a si ti mi hi cingkeng ringring hram-aw.

Hringnun hi raldo-awknak khawmual a si vekin na dam sung hmuahhmuah hi cu dam khawsuahnak hrangah na zuam le taimak ṭenṭo a ṭul a si. Vanṭhatnak hin mi a pal tla-kai khat ngaingai, a rung lo pal sungte ah vanṭhatnak vur tlak ni si dingah na theipatawk hun suah hnik hramhram-aw. Vanṭhatnak hi co ngah ding rori in dawi ṭheu hman awla, a lo tlan hlohsan a si ahcun tithei mi a um lo ding.

Nangmah rori hi na damsung nun lamzin sialtu cu na si ti mi hi thei ringring awla, na hrangah khua a tlai hlan rori ah hin ralṭha takin ke kar/kal suakaw. Na hlawhsam ṭheu a si men thei, beidawng lo awla, thazang thar la in cak-awter vivo tum sawn-aw. Na hlawhsamnak, harsatnak le buainak na tawn mipawl hin tuar theinak lo pe sawn hai hramseh.

Curuangah casiartu unau duh tak, na lamzin zawhnak ah hin hlawhsamnak vei ziangzat ih tam-ha na hmuh le tawn zo ti mi hi ngaihtuah in buai-awter rero hlah-aw. Hlawhtling dingin vawi ziangzat-saw na tuahṭuan lole zuam zo ti mi hi khuaruat sawn-aw. Cuticun, na lamzin zawh mi ah phurnak le thathawhnak na nei ding.

Source: Zawlaidi, Volume-V, No. 47, April 2009.