Democracy Humhimtu Le Siatsuahtu

Democracy Humhimtu Le Siatsuahtu

Ya Min Kyaw (DVB ih cahram)

1958 le 1962 ah ralkap in rampi thuneihnak an laknak san cu U Nu ih Thianghlim Party in ralkap thurualpi party an neh thlekthlek ruangah a hnuthlun ih thil cang mi a si. U Nu in sakhua biaknak hmaikawr ih a hman ruangah ralkap le a thurualpi party in rampi hrilawknak ah a neh. 1947 danhrampi ṭansan in zokhal sakhua zalennak kan nei, bulpak zalennak palbehawk tumnak a si tiin U Nu cu sual an puh.

U Nu ih a ti sualbik mi cu, hlan ih Kawl Siangpahrang hrekkhat vekin Buddish biaknak a Aat-cilh. Biaknak dang kha zianghman ah siar lo in, Myanmar rampum biaknak cu Buddish biaknak ih tuah a um hi a si. Myanmar Buddish biaknak thluntu tam sawn in an duh ih vote khal an pe. Ziang a va si khalah tuisan mitkherh in kan thlir kirsal asile U Nu hi leitlun ram tampi ah tulai Democracy siatsuahtu hminthang pawl vek cu a si lo zia kan hmu thei.

Miphun sinak lam hawi hmaikawr bun ih ramkhel (Politics) tuahtu pawl cu thiam zetin thu an sim thei ruangah rampi hrilawknak ah an cak ṭheu. Cozah an run din ngaingai cun miphun ṭhenhrannak napin an fehpi, dokalhtu (Opposition) party an kaihrem ih an that. Thuthang zalennak an hmetmit, nuau an thlauthlak ih an palbet, reilote ah an ram Democracy cu an siatter ṭheh a si. Leitlun ih Democracy ram ropi bik America khal President Trum in kum 4 sungah an ram Democracy hmel na sa zetin a danglamter man. Amah vekin Brazil, Turkey, Phillipine, India le ram tampi ah miphun sinak natuk ih fehpi ruangah Democracry hmel siatsuah zawngih cangvaihnak hmuh ding a tam. Mipun sinak natuk ih fehpinak in ralhrang (Terroris) zawng ih cangvaihnak tiang an suakter ṭheu.

Prime Minister hlun U Nu in cahlonak le tlinlonak cu tampi a nei ding, asinan a tlun ih tarlan mi vek dinhmun cu a thleng lo ti a fiang, Cu hnakin Democracy siatsuahtu si lo in Democracy humhimtu kan ti thei sawn ding. Hi thu hi a cabu ngan mi Saturday’s son ah Democracy ih ral 3 timi le Democracy sullam timi 7 a hmuh dan a ngan mi ah kan hmu thei.

U Nu ih ngan mi Democracy ih ral 3 le Democracy sullam 7

1. Hrilawknak ih sun phan ruangah ramkhel tuahtu pawl (Politician) in phuahhlam hawl in hrilawknak tikcu an ṭhawn ṭheu, Hrilawknak tikcu an ṭhawn thei lo asile an cak theinak dingah fihnung zetin an cangvai. Cu cingih an cak cuang lo asile mipi thutluknak an pom duh lo. Meithal kai ralkap hmang ṭangkai in dik lo zetin thuneihnak an la ṭheu. Hivek pawl hi ṭih an nung zet.

2. Hrekkhat ramkhel tuahtu pawl cu an fimthiamnak in a tlin lo. Mipi ih upat khal an hlawh dah lo, hi tivek ramkhel tuahtu pawl in Democracy an soisel ṭheu, Democracy dan vekih hrilawknak ah soiselnak an hawl, anmah thapetu ramdang bomnak hmangin thuneihnak lak dingah Tapung an din.

3. Hrekkhat ralbawi pawl cu ramkhel tuahtu vekih thuneihnak an duh. An kutih hriamhrei a um cia ruangah hrilawknak hmangih thuneihnak lak hnakin an hrangah thuneihnak lak a ol sawn. Hivek hi a pathumnak ih ṭihnung zet pawl an si.

Democracy zalennak hram a hnget hrihlonak ram pawl ah mipi le hruaitu pawl khal in Democracy ih a hlutnak (a thawtnak) an theithiam ngaingai hrih lo. Ralkap hi ramkhel ah an telloh a theih lo ti ngaihdan neihnak ram ahcun Democracy in hram a nei hnget hrih lo tinak a si.

U Nu In A Rel Ringring Mi Democracy Sullam 7

1. Ram pakhat hi mi bur hrekkhat men ih ta a si lo, ram leilung fa zate komkhom ih ta a si.

2. Cutivek a si ruangah ram leilung fa a tam sawn in thianghlim zetih hriltlin mi pawl lawngin ram uk theinak an nei.

3. Ram uknak ah duhduh in an uk ding a si lo, mipi in thianghlim zetih an hriltlin mi palai (MP) pawl ih dan an tuah mi vek in an uk ding.

4. Mipi pawl in an diknak covo an neih mi vekih um thei dingin zalen zet ih thusim theinak, sakhua biaknak, sumpai hawl theinak, palbehawknak dan ṭhiah theinak le suahkeh covo ngah theinak dan rin tlak zet an nei ding.

5. Kum kim, zokhal vote pek theinak an nei ding

6. Mipi tam sawn ih vote pek lo mi cozah cu dan vek in an sinak ihsin an hnukdawk aw ding.

7. Tui kan sim mi pawl hi a tlangpi ih cohlan theih diknak, zalennak, rualremnak pawl parih ṭhumaw a tlangpi in Democracy tiih kawh a si. Democracy umlonak ram ih minung si cu caw tilper mi thawn an pangaw. Curuangah Democracy siatsuahtu pohpoh cu nuairal thluh ding.

U Nu in hi thu 7 hi hmunkip ih a sim duhtawk lo in, ca in a suah ih a zem, tlawng cazir bu ah a telhter. 1954 ah Mye Myo ralkap tlawng ongnak ah hi thu hi a rak sim zo. Leitlun ah netabik doawknak cu Democracy duhtu mipi le mipi caw tilperh vek tuahtu thuneihnak pumbilh duh, Aa-na-sin (Dictator) pawl doawknak a si ding. Hi netabik doawknak ah Democracy duhtu mipi in nehnak an co tengteng ding tiah Primer Minister U Nu in fiangfai le ralṭha zet in a rak sim.

U Nu in mipi hnenah kutdawh in Democracy sullam tehdarhtu pawl a din. 1958 ah thuneihnak laksak a si ṭum ah a pawl din mi khal a siatral thluh.

A tlunih sim zo bangin U Nu in a pom dan le a tuah mi, Democracy a hmuh dan pawl tarlan a si. A rak sim mi Democracy umlonak ram ih um cu caw tilper mi thawn an bangaw tiih a rak sim mi hnak cun tuni ah mipi kan harsa sawn. Netabik doawknak a timi Democracy duhtu mipi le mipi ti duhdahtu Aa-na-sin pawl doawknak a si ding tiih a rak sim mi pawl hi a hlankhan ih khawruahnak ṭha a rak neih mi kan hmu thei.

Aung San Suu Kyi

A liam cia kum 5 sung, NLD cozah ah rampi thurawn petu Aung San Suu Kyi hi mipi in an duh ih a parah na sa zetin rinnak an nei. A duh lo pawl khalin langsar zetih soiseltu ramsung le ramleng ah an pung deuhdeuh. Aung San Suu Kyi hi amah le amah a rinsan aw tuk, amah ten thuthluknak a tuah ṭheu, ralkap pawl mithmai a pe, miphun hrekkhat thawn pehtlaihawknak a nei ṭha lo, hriamhrei kai pawl thawn remdaihnak tuah a hlawhtling lo. Party sung kaihhruaiawknak dan a tlasam, rampi sumpai hawlnak/ tuahnak a ṭhangso lo. A hleice in milai covo ngaithupi zettu ram dang pawl in amah an duhnak/ ngaisannak a tlaniam. Khatlam ah NLD dokalhtu ralkap, USDP, U Thein Sein cozah san ih mi hlun pawl in NLD cozah siatsuah tum in an zuam zet ti kan hmu thei. Rohingya thu, Rakhine thu, Mahbahta thu, ram thu, tlangpar mi hriamhrei kai pawl thawn doawknak ti pawl phisin ding a nei.

Rampi thurawnpetu sinak a lak ihsin ralkap pawl cun an duh lo zo. Ziang a va sikhalle NLD cozah in mipi hnenah siah a la sang thei, Budget a tifelfai thei, Central Bank a rem ṭha thei, inn le lo ṭhansohnak a thlen, mipi zalennak a pe thei deuh. Covid-19 a control thei, 2020 hrilawknak ah mangbanza in neihnak a co thei.

U Nu vek in soiselnak ding nei ve khal sehla, cozah an tuah hnuah Democracy siatsuahnak lam zawngih cangvaihnak a nei lo. Democracy tungding dingih zuam zettu a si. Suu Kyi ih Democracy pom dan cu Dan lalnak (The Rule of Law) parih thuam aw a si. A thusimnak ihsin kan hmu thei. A thusim ṭheu mi Dan thuneihnak timi in rampum a luahkhat zo tiih kan sim thei ni a thlen tikah Democracy timi kan hlawhtling tiin kan rel thei ding. Cu mi kan thlen hlan sung cu democracy kan hlawhtling zo tiin kan rel thei hrih lo.

Dunglet in kan kir sal lo ding timi ziangtik hmanah rel a theih hrih lo, asinan zokhal in kan theihthiam ih kan pom tlan ni a thleng leh ding. Cu mi cu Democracy lamzin ihsin dunglet ih kir sal cu hmailam pan ih feh hnakin siatralnak le sunak na sa sawn a si timi zate ih kan theithiam ih kan pom tlan tikah a si.

Democracy Z- Generation‎

U Nu le Aung San Suu Kyi hi Democracy humhimtu hruaitu an si. Asinan soiselnak ding um mi cu ralkap in thuneihnak an lak hlan ah a hlankhan in ralrinnak an tuah mi an um lo hi a si. Anmah vek ih Democracy duh, hruaitu pawl cu ralbawi pawl thawn kopaw ih a hmin men in uktu si duh, ramkhel le sumdawnnak tuah kop ih uktu si an duh, curuangah ralkap thuneihnak dokalh cu an hrangah a hra zet ding.

Ralkap in mipi (Civil) – ralkap pehthlaihawknak ah an pom dan 2008 danhrampi vek ih ralkap thuneihnak hnuai ah mipi cozah a um ding, himi tlun hnakih sang an kai asile ralkap ih thuneihnak lak a si.

Tuisan ah leitlun Democracy in tlakniam lam a pan deuhdeuh ti kan hmu thei. Ralkap in thuneihnak an lak thu theih ding a um phah, China le Russia vekin ram tampi thunun ih Lalnak sawhhnget tum Aa-na-sin (Dictator) khal an um phah. U Nu in a rak sim cia mi kumzabi 21 ih doawknak a rak timi cu Democracy duhtu mipi le mipi palbet ih Democracy siatsuah duhtu pawl lakih doawknak cu a si. Aung San Suu Kyi in a rak sim ṭheu vekin Democracy sun cu ziangkim sunnak le cannak a si.

Democracy dan vekin mipi tam sawn duhnak ih hrilawknak result vekin thunneihnak hlanawknak a siat ahcun a dang Democracy kaihhnawih thil dang khal a zaten a siatral thluh ih minung nunnak tiang in a siat thluh thei. Tuni Myanmar ram ah a tak rori in kan ton mi a si.

1962, 1988, 2021 pawl ah thuneihnak latu cu ralkap an si ti zate ih kan hmuh mi a si. Myanmar democracy tungding saltu le kilhimtu dingih hruaitu ding pawl cu a tu ih ralkap thuneihnak cemter dingih cangvai rero mino pawl an si ding. U Nu le Aung San Suu Kyi hnak hman in Democracy an thupitter sawn ding, a tu khalah an nunnak pe rori in an humhim rero zo. Democracy zalennak kan ngah lo ahcun nun beiseinak le rampi ah beisei ding a um nawn lo ti a thei fiangbiktu cu tuisun ih mino pawl an si. U Nu in a rak sim zo bangin doawknak netabik cu Democracy duh kuahkotu mipi in nehnak thantar kan tar tengteng ding.

Spread the love
Ad debug output

The ad is displayed on the page

current post: Democracy Humhimtu Le Siatsuahtu, ID: 5833

Ad: Native Banner (9156)
Placement: After Content (after-content)





Find solutions in the manual